Zemin Islahı Nedir ?
Zemin ıslahında/iyileştirmelerinde temel amaç; zeminin sabit ve dinamik yükler altında yapacağı oturmalar azaltmak veya tamamen gidermek, zeminin taşıma gücünü artırmak, zeminin geçirimliliği azaltılarak don etkisi, şişme ve büzülme gibi etkilerden kaynaklanacak hacimsel değişimleri kontrol etmek, Dolgularda ve barajlarda şev kaymalarını önlemek için güvenlik katsayısını artırmak gibi amaçlarla zeminin boşluk oranının azaltılması veya zemin boşluklarının çeşitli bileşimdeki karışımlarla doldurulması işlemidir.
Zemin Islahı Yöntemleri Nelerdir ?
Forekazıklar zemin içerisinde dairesel kesitli bir delgi yapılması ve bu delgi içerisine demir donatı ve beton yerleştirilmesi ile inşa edilmektedir.
Zemin şartları, yeraltı suyu seviyesi, kazık boyu ve çapı gibi faktörlere bağlı olarak farklı kapasite ve boyutta makine ve ekipmanlar kullanılarak inşa edilebilir. Delgi esnasında zemin ve yeraltı suyu şartlarına, kazık boyuna ve kullanılan ekipman kapasitesine bağlı olarak muhafaza (kılıf) borusu kullanılarak veya bentonit çamuru kullanılarak imal edilir. Fore kazık delgi çapları 65 cm ila 300cm arasında yapılır.
Donatının yerleştirilmesi sonrasında betonlama tremi boruları kullanılarak kazığın alt ucundan yüzeye doğru yapılır.
Yapım esnasında düşey derinlik ve çap kontrolü, donatının konumlandırılması, dökülen beton hacmi; yapım sonrasında ise süreklilik (integrity) deneyleri ve yükleme deneyleri (statik, dinamik, veya Oesterberg cell) ile kontroller sağlanmaktadır.
Çimento şerbeti zemine jetlenmektedir. Jetleme esnasında tijler belirli bir hızla döndürülmekte ve yine belirli bir hızla da zemin içinden aşağıdan yukarıya doğru çekilmektedir. Böylece, belirli bir çapta ve boyda zemin içinde silindirik bir kolon oluşturulmaktadır. Jetleme esnasında kolon çapını artırabilmek için çimento jeti yanında hava ve su jetleri de kullanılabilmektedir.
Buradaki mekanizmadan anlaşılabildiği gibi jet enjeksiyonu aslında bir enjeksiyon tekniği değil bir karıştırma yöntemidir. Sonuçta zemin içerisinde beton-zemin karışımı yüksek dayanımlı ve düşük geçirimli kolonlar elde edilmektedir.
Jet enjeksiyonu sonucu zemin içerisinde oluşturulan kolonlar temeller, döşemeler ve dolgular altında taşıma gücü ve oturma kontrolü için kullanılabileceği gibi yumuşak zeminlerde açılan tünellerde tünel kesiti üzerinde taşıyıcı şemsiye, yine yumuşak killerdeki derin kazılarda kazı tabanı altında payanda elemanı olarak da kullanılabilir.
Zemin enjeksiyonu, temel olarak akışkan malzemelerin basınç altında zemin içerisindeki boşluklara enjekte edilmesidir denilebilir. Buradaki amaç zeminin ya da kaya kütlesinin mühendislik özelliklerini iyileştirmektir. Sonuçta bu iyileştirme ile zeminin gerilme/deformasyon ve dayanım gibi mekanik özellikleri ile geçirimlilik gibi hidrojeolojik özellikleri değişiklik meydana gelir.